(అక్టోబర్ 28, 1924 – డిసెంబర్ 18, 1996) గారి జయంతి నేడు
ప్రసిద్ధ నటుడు గుమ్మడి వెంకటేశ్వరరావు ఓసారి టెలివిజన్ ఇంటర్వ్యూలో తాను హాస్యానికి సూర్యకాంతంతో స్వయంగా ఇలా అన్నానని చెప్పాడు – “నువ్వు తెలుగు భాషకు చేసిన అన్యాయం ఒకటుంది. ‘సూర్యకాంతం’ అనే చక్కని పేరు ఇంకెవరూ పెట్టుకోకుండా చేశావు”..ఆవిడ నవ్వుతూ నేనంటే అందరికీ ఉన్న భయ భక్తులు అలాంటివి అనేవారట..
సూర్యకాంతం తూర్పు గోదావరి జిల్లా కాకినాడ సమీపంలోని వెంకట కృష్ణరాయపురంలో 1924 అక్టోబర్ 28న తన తల్లితండ్రులకు 14వ సంతానంగా జన్మించింది. ఆరేళ్ళ చిన్న వయసులోనే పాడటం, నాట్యమాడటం, నాటకాలలో నటించడం నేర్చుకొంది. పెరిగే వయసులో హిందీ సినిమా పోస్టర్లు బాగా ఆకర్షించాయి. సినిమాల్లో నటించాలనే కోరికతో చెన్నై చేరుకొంది. మొదట జెమిని స్టూడియో నిర్మించిన చంద్రలేఖ సినిమాలో డాన్సర్ గా అవకాశం వచ్చింది. అప్పట్లో నెలకు 65 రూపాయల జీతం ఇవ్వబోతే నిర్మాతతో తన అసంతృప్తిని తెలియజేసి 75 రూపాయలు తీసుకున్నారట. తర్వాత ధర్మాంగద (1949)లో ఆమెది మూగవేషం. ధర్మాంగద టైములో చిన్నా చితకా వేషాలువేసినా తరువాత లీలా కుమారి సాయంతో మొదటిసారిగా ‘నారద నారది’ సినిమాలో సహాయ నటిగా అవకాశం వచ్చింది. చిన్న చిన్న పాత్రలు నచ్చక జెమినీ స్టూడియో నుంచి బయటకు వచ్చేసింది. మనసులో బొంబాయికి వెళదామని ఉన్నా అందుకు ఆర్థిక స్తోమత సరిపోక ఆ ఆలోచనను విరమించుకొంది.
ఆ పరిస్థితిలో సహాయ నటిగా గృహప్రవేశం సినిమాలో మంచి అవకాశం వచ్చింది. తరువాత తన కల అయిన హీరోయిన్ వేషం సౌదామిని చిత్రం ద్వారా వచ్చింది. కానీ ఆ సమయంలో కారు ప్రమాదం జరిగి ముఖానికి గాయం అవడంతో ఆ అవకాశం తప్పిపోయింది. మెరుగైన తరువాత సంసారం చిత్రంలో మొట్టమొదటి సారిగా గయ్యాళి అత్త పాత్ర వచ్చింది. తరువాత తిరిగి చూసుకోవాల్సిన అవసరం లేకుండా ఆంధ్ర సినీ అభిమానుల గుండెల్లో నిలిపోయేలా జీవితాంతం అవే పాత్రలలో నటించింది.
అసలు సంసారం చిత్రం తరువాత బొంబాయికి చెందిన ఒక నిర్మాత ద్వారా హీరోయిన్ గా అవకాశం వచ్చింది. కానీ తనకు అవకాశం రాకముందే ఇంకొక హీరోయిన్‌ను పెట్టుకొని తీసేసారని తెలియడంతో.. ‘ఒకరి బాధను నా సంతోషంగా తీసుకోలేను’ అని ఆ సినిమాను నిరాకరించింది. కోడరికం సినిమా ఆమెకు ఎంతో పేరు తీసుకొచ్చింది. బి.నాగిరెడ్డి, చక్రపాణిలు ఆమె లేకుండా సినిమాలు తీసేవారు కారు. ఆ రోజుల్లోని అనేక సాంఘిక చిత్రాల్లో రేలంగి – సూర్యకాంతం, రమణారెడ్డి – సూర్యకాంతం, ఎస్.వి.రంగారావు – సూర్యకాంతం- జంటలు, వాళ్ల దృశ్యాలు గుర్తుకు తెచ్చుకుని ఇవాళ కూడా హాయిగా నవ్వుకోవడం కద్దు.
అప్పట్లో కొత్త సినిమా వస్తూంటే అందులో సూర్యకాంతం వుందా? అని ప్రేక్షకులూ, తారాగణంలో సూర్యకాంతం వున్నట్టేగదా? అని సినిమా డిస్ట్రిబ్యూటర్లూ – ఎదురు చూసేవారట. చక్రపాణి(1954), దొంగరాముడు (1955), చిరంజీవులు (1956), తోడికోడళ్లు (1957), అత్తా ఒకింటి కోడలే (1958), ఇల్లరికం (1959), భార్యాభర్తలు (1961), గుండమ్మకథ(1962), కులగోత్రాలు (1962), దాగుడుమూతలు(1964), అత్తగారు-కొత్తకోడలు, మూహూర్తబలం(1969) లాంటి మరపురాని ఎన్నో సినిమాలలో నటించింది. సూర్యకాంతం సుమారు 600 సినిమాల్లో నటించారు.
సూర్యకాంతాన్ని హాస్యనటీమణిగా ముద్ర వెయ్యడానికి లేదు. ఆమె ప్రత్యేకంగా హాస్యం చెయ్యకపోయినా ఆమె సంభాషణ చెప్పే తీరు, నవ్వు తెప్పిస్తుంది, చేసే చేష్టలు కోపం తెప్పిస్తాయి. అలా అని ఆమె దుష్టపాత్రధారిణి అని కూడా అనలేం. సహాయ నటి అనే అనాలి. గయ్యాళి అత్తకి మారుపేరు సూర్యకాంతం అనిపించుకుంది. ఓర చూపులు చూస్తూ, ఎడంచెయ్యి విసుర్తూ కుడిచెయ్యి నడుం మీద నిలబెట్టి ఆమె చెప్పిన సంభాషణా చాతుర్యం, అంతలోనే వెక్కిరిస్తూ, అంతలోనే కల్లకబుర్లతో బొల్లిడుపులు ఏడుస్తూ ఆమె ధరించిన అత్త పాత్రలు సజీవ శిల్పాలు.
వ్యక్తిగా సూర్యకాంతం గయ్యాళి కానేకాదు – మామూలు మనిషే. ఏ సమావేశాలకో, సినిమా ఉత్సవాలకో ఆమె వెళ్లినప్పుడు ఆటోగ్రాపులకోసం వెళ్లే స్త్రీలు సూర్యకాంతం దగ్గరకి వెళ్లడానికి భయపడేవారు. ఐతే ఆమె నికార్సయిన మనిషి, కచ్చితమైన మనిషి, సహృదయం గల మనిషి, సహాయపడే మనిషి. ఆమె శుభ్రంగా కడుపునిండా తినేది, పదిమందికీ పెట్టేది. షూటింగ్‌కి వచ్చినప్పుడల్లా – తనతో ఏవో తినుబండారాలు తీసుకురావడం, అందరికీ పెట్టడం అలవాటు. ఇలాంటి అలవాటు సావిత్రి, కృష్ణకుమారి, జానకి వంటి నటీమణులకీ వుండేది. విశేష దినాలూ, పండగపబ్బాలూ వస్తే సరేసరి! షూటింగుల్లో జోకులు చెప్పడం, సూర్యకాంతం సరదాల్లో ఒకటి. ఒక షూటింగులో బయట కేకలు వినిపిస్తున్నాయని ‘సైలెన్స్‌! అవుట్‌సైడ్‌’ అని ప్రొడక్షన్‌ మేనేజర్‌ గట్టిగా అరిచాడు. ఫ్లోర్‌లో వున్న సూర్యకాంతం ‘ఓ!’ అని అంతకన్నా గట్టిగా అరిచింది. ‘ఏమిటమ్మా?’ అని అడిగితే, ‘సైలెన్స్‌ అవుట్‌ సైడ్‌ – అని గదా అన్నారు!’ అందామె నవ్విస్తూ. అలాంటి అల్లరి వుండేది ఆమెలో.
ఓ సినిమాలో నాగయ్యను నానామాటలూ అని, నోటికొచ్చిన తిట్లు తిట్టాలి. షాట్‌ అయిపోయాక ఆయన కాళ్లమీద పడి క్షమించండని వేడుకున్నారట. ‘పాత్ర తిట్టిందమ్మా, నువ్వెందుకు బాధపడతావూ? లే!-’ అని నాగయ్య లేవనెత్తితే, కన్నీళ్లు తుడుచుకున్న భక్తీ, సెంటిమెంటూ ఆమెవి. దబాయింపూ, కచ్చితత్వమూ ఉన్న మనిషే అయినా, మనసు మాత్రం వెన్న, సున్నితం. దాన ధర్మాలు చాలా చేసేవారు. అవసరమైన వాళ్లకి ఆర్థికసహాయం చేసేదిగాని అనవసరం అనిపిస్తే మాత్రం ‘పూచికపుల్ల’ కూడా విదిలించేది కాదు. మొహమాటపడకుండా తనకి రావాల్సిన పారితోషికాన్ని అడగవలసిన నిర్మాతల్ని గట్టిగా అడిగేది. ఆమె అందర్నీ నమ్మేది కాదు. తన కారు రిపేరుకొస్తే ఎంత పెద్ద రిపేరైనా, మెకానిక్‌ ఇంటికొచ్చి తన కళ్లముందు చెయ్యవలసిందే – ఎంత ‘ఎక్స్‌ట్రా మనీ’ అయినా తీసుకోనీగాక! పూజలు వ్రతాలు, వేరే వాళ్ళకి బాగోకపోతే వాళ్ళు త్వరగా కోలుకోవాలని మొక్కుకోవడం, అవకాశాలు రాకపోతే దేవుడిని నేను నీకు రోజూ పూజ చేస్తున్నా మరి డబ్బులు ఏవి అని సరదాగా అడిగేవారట. ఆ రోజుల్లోనే పాత కార్లు పాత ఇళ్ళు కొని బాగు చేసి మళ్ళీ అమ్మడం, విదేశాల నుండి మేకప్ సామాను తెప్పించి అమ్మడం చేసేవారట.. చివరి దశలో వేషాలు తగ్గిపోయినా, చివరిదాకా నటిస్తూ ఉండాలనే కోరుకునేది. తన ఆరోగ్యం బాగులేకపోయినా, ‘నటిస్తాను’ అని ధైర్యంగా చెప్పేది.
సూర్యకాంతం వంటలు చేయడములో ఎంతో నేర్పరి . ఎన్నో రకాల వంటలు రుచికరంగా శుచిగా చేయడములో ఆమెకు సాటి ఎవరు లేరు. సూర్యకాంతం గారు తాను చేసిన వంటలు తాను మాత్రమే తినకుండా పెద్ద పెద్ద క్యారియర్ లకు పెట్టించుకుని అరటి ఆకులూ శుభ్రంగా కోయించుకుని అన్నీ తన కారులో పెట్టుకుని ఆమె సినిమా షూటింగ్‌లకు వెళ్లేవారు. అక్కడ తాను నటించాల్సిన దృశ్యాలు అవగానే సెట్లో మహా సందడి చేసేవారు. ఆవిడ నిర్మాత చక్రపాణి గారికి తప్ప వేరెవరికీ ఆమె భయపడేవారు కాదు. రకరకాల వంటలు అందరికీ కొసరి కొసరి లైట్ బాయ్స్ నుండీ అందరికీ వడ్డించేవారు. సావిత్రి అయితే మా అత్తగారు వంట ఉంటే నాకింక వేరే భోజన సదుపాయాలు వద్దని చెప్పేసేవారట నిర్మాతలకు. అందరికీ మొహమాట పడకుండా తినమని మరి కొంత రుచి చూడమంటూ పెట్టేవారు. ఆమె తన వంటలన్నీ ఓ ఐదొందల పేజీ పుస్తకంగా కూడా అచ్చు వేయించారు మరి.
శ్రీమతి సూర్యకాంతం గారికి సాహితీ సేవలు , సాహిత్యం అన్నా మహా మక్కువ ఎక్కువ. ఎప్పుడు ఆమె బుట్టలో నవలలు పట్టుకుని వెళ్ళేది. అందులో ఎక్కువగా డిటెక్టివ్ నవలలు మరియు కొవ్వలి వారి నవలలు అంటే ఆమెకు ప్రాణం. వారి తల్లిగారి పేరుతో ఓ పత్రిక కూడా స్థాపించారు అప్పట్లో. ఓసారి ఆంధ్ర రచయితల సంఘం సభలు జరపడానికి కాస్త పెద్దమొత్తం కావలసి వచ్చేసరికి సినిమా వాళ్ళను చిన్న మొత్తం 250 రూపాయల చొప్పున విరాళం అడిగితే బాగుంటుందని ఆరుద్ర గారు అనిసెట్టి సుబ్బారావు గారు సూర్యకాంతం గారి ఇంటికి వెళ్లారు. ఏమిటీ 250 రూపాయలే ఒక్క రూపాయి కూడా ఇవ్వను ఇంతకీ ఎంతవసరం పడుతుంది అని అడిగి.. సాహితీ సేవకు అయితే కేవలం 250 రూపాయలు అడుగుతారా. అంత మొత్తం ఇవ్వడం ఎంత అవమానం ఎంతవమానం .. నాకే చిన్నతనంగా ఉంది. నేనిచ్చినంత తీసుకుని వెళ్లి ఘనంగా సభ చేయండి అంటూ ఓ పెద్దమొత్తమే చెక్ వ్రాసిచ్చారు. మళ్ళీ వేరెవరినీ అడగాల్సిన అవసరం లేకపోయింది ఆరుద్ర గారికీ మరియు అనిసెట్టి గారికి. గయ్యాళి అత్త, బహుముఖ నటనా ప్రవీణ, హాస్య నట శిరోమణి, సహజ నట కళా శిరోమణి లాంటి బిరుదులు మహానటి సావిత్రి మెమోరియల్ అవార్డు, పద్మావతి కళాశాల నుండి గౌరవ డాక్టరేట్ అందుకున్నారు.
